In een serie interviews laten we CPTED-experts aan het woord over de 1,5 meter-samenleving. Welke ontwikkelingen zien de experts in hun vakgebied en hoe werken we aan een veilige 1,5 meter-samenleving? Het vijfde interview is met Tobias Woldendorp, zelfstandig adviseur bij WoldendorpWildervank | Veilig Ontwerp Ruimte & Infra. Tevens lid van de RCE Toetsingscommissie van de SVOB.
Welke invloed heeft het coronavirus de afgelopen tijd gehad op je werk als zelfstandige?
Had ik verwacht dat ik bij aanvang van de crisis zo verslaafd zou raken aan thuiswerken? Ik volg een strak ritme van 3 uur werken, wandelen, meestal naar de biologische coöperatie, waar ik tegenwoordig-want ga niet meer uit eten- al mijn eten koop, drie uur werken, twee kranten lezen, een uur administratie, koken en een boek lezen.
Ik heb de studio, die ik deel met vijf anderen op het gebied van ruimtelijke ordening, nog geen moment gemist. Geniet stiekem van de nieuwe structuur. En probeer de Zoom of Teams-vergaderingen tot één per week te beperken. Dat lukt, omdat ik bij de lopende infrastructuur opdrachten als onafhankelijke CPTED-expert goed zelfstandig kan werken. Vreemd genoeg heb ik het sinds mijn verzelfstandiging vier jaar geleden nog nooit zo druk gehad.
Welke ontwikkelingen op het gebied van Veilig Ontwerp en Beheer heb je de afgelopen tijd waargenomen?
Laat ik mij beperken tot het gebruik van de openbare ruimte, want dat zie ik toch vooral als het domein, waar ik mij vakmatig verwant aan voel. Ik onderscheid drie perioden in de Covidtijdlijn: van 13 maart tot 1 mei. Van 1 mei tot 1 juni en de periode na 1 juni.
Angst is in ons vakgebied doorgaans een goede raadgever, maar in periode één vond ik het heel bedreigend, die ene keer dat ik wel met de trein moest. Ik reisde na een dag schouwen in De Achterhoek ’s avonds 1e klas in een vrijwel lege intercity terug naar Amsterdam en door de intercom klonk bij elke halte “”Die man met die zwarte jas, weet u zeker dat u een vitaal beroep hebt?” Of ”die jongeman met die rode neus, weet je zeker dat je geen koorts hebt? Zou je niet terugkeren naar huis?” De helden van het spoor lieten zich niet zien, maar de sfeer werd door de onrustzaaierij extra grimmig.
In periode twee liet de mens zich pas goed kennen: hele huishoudens werden bij de weg gezet en door het internet winkelen nam de hoeveelheid karton naast de papierbak logaritmisch toe. Wat een zooitje overal. Slecht eigenaarschap van de medemens. Aan de andere kant werden mensen inventief: ontwerpen van routes door winkels, vrolijke krijttekeningen op straat.
Wat in periode drie opvalt is dat de openbare ruimte meteen wordt geconfisqueerd. Elke vierkante centimeter geschikt voor stoel en tafel wordt terras. Landhoofden van bruggen, pleinen, trottoirs worden geprivatiseerd. Maar ook kleine groenplekken, zoals de bastions in de oude stad: sportscholen nemen het publiek domein over. De schaarse openbare ruimte in de oude stad komt onder druk te staan. Nu de toeristen weer komen zullen de zakkenrollers toeslaan, ligt agressie op de loer en zullen straatgevechten op pleinen en toernooivelden net zo middeleeuws aanvoelen als de komst van de nieuwe pest.
Denken je dat deze crisis blijvende gevolgen heeft voor onze manier van leven en werken?
Het besef dat we niet meer voor elke vergadering in auto, trein of vliegtuig hoeven stappen is overduidelijk de winst van deze bizarre periode.
Hoe waarborgen we een veilige 1,5 meter-samenleving?
Door op een andere manier stedenbouw te bedrijven, de openbare ruimte anders in te richten. Meer fietsstraten, waar fietsers alle ruimte krijgen. Een andere manier van opstellen van groepen fietsers bij verkeersregelinstallaties (VRI). De onhygiënische drukknoppen verdwijnen en fietsers krijgen langer groen. Verder bredere trottoirs, zeker nu we langere zonnige zomers krijgen en we de terrassen blijven uitbreiden. De terrassen worden onder grote maatschappelijke druk rookvrij.
Helaas is het niet allemaal feest en wordt er ook een halt toegeroepen aan de geveltuinen. Die verkleinen de doorloopbare ruimte en passen voorlopig niet meer in en 1.5 m samenleving. Ook de oortjes mogen niet in, je moet auditief aangetakt blijven op je omgeving, zomaar de straat oplopen…no way!
De asymmetrie in de profielen moet terugkeren: brede trottoirs op de avondzon (naar model van sommige straten in de Amsterdamse Watergraafsmeer). En ja, dan moet de auto in de stad inderdaad een stapje terug doen. Het parkeren van de auto kan nog meer ondergronds (onder water).
Omdat de mensen meer aan huis gebonden zullen zijn zal er In de nieuwe architectuurgolf nog meer dan voorheen aandacht zijn voor loggia’s, balkons en erkers. En natuurlijk grotere tuinen. Betegelde tuinen worden verboden: gezondheid en veiligheid gaan hand in hand.
Welke bijdrage kan Veilig Ontwerp en Beheer volgens jullie leveren?
Leg in workshops de vier criteria voor sociaal veilig ontwerpen langs de COVID-lat:
Zichtbaarheid:
Het eind van de fysieke winkel in aanloopstraten levert kansen op om meer woningen op de begane grond te krijgen, waardoor de informele controle op straat toeneemt.
Eenduidigheid:
Een nieuwe patroontaal voor de openbare ruimte: er komen op de begane grond meer woningen met een opgetild bordes. Wel contact met de straat, maar op ruim 1.5 meter.
Toegankelijkheid:
Pilotprojecten opstarten om nieuwe straatprofielen te ontwerpen, bredere en minder routes door parken zodat de 1,5 meter geborgd wordt.
Shared Space op cruciale ruimten, zoals de grachten: weg met alle objecten in de openbare ruimte, dus geen trottoirbanden, geen verkeersremmende middelen, verkeersborden, verkeerslichten. We moeten toch al meer dan voorheen op elkaar letten.
Aantrekkelijkheid
Nieuwe kansen voor Parkmanagement: een goed beheerbare stad, zonder de alom zichtbare resten van het internetwinkelen. Zet coaches zoals fietscoaches bij universiteiten en hogescholen een veel bredere rol, een actieve rol bij het schoonhouden van de stad.
Wil je ook je ervaringen over de 1,5 meter samenleving delen met het netwerk van de SVOB? Neem dan contact op via communicatie.svob@gmail.com
